Wayland protokolü ve Weston görüntü yöneticisi (compositor) olmak üzere iki ana kısımdan oluşan Wayland‘ın 1.13 sürümünü betası, Bryce Harrington tarafından duyuruldu. Wayland 1.13 Beta hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz. Bunun, yalnızca test etmek amacıyla kullanıma sunulan bir sürüm olduğunun unutulmaması ve yalnızca test amacıyla kullanılması gerektiğini hatırlatan Harrington; kısa bir süre içinde de ilk sürüm adayının kullanıma sunulacağını söyledi. Kullanıcıların edindiği izlenimleri ve tespit ettikleri hataları bildirmesini rica eden Harrington; sürümün çeşitli iyileştirmeler ve hata düzeltmeleri içerdiğini ifade etti. Bu arada, henüz Weston 2.0 Beta etiketlemesinin yayınlanmadığını belirten Harrington; bunun, yalnızca test etmek amacıyla kullanıma sunulan bir sürüm olduğunun unutulmaması ve yalnızca test amacıyla kullanılması gerektiğini hatırlattı. Kısa sürede UNIX ve benzeri sistemlerde standart grafik arayüz olarak kullanılmaya başlanan ve hâlâ da kullanılmakta olan X; ağ üzerinde çalışmaya imkan veren ilk grafik görüntüleme sistemiydi. Zaman paylaşımlı bir sunucu üzerinde çalışan bir X sunucusu ağdaki istemciler tarafından kullanılabiliyordu. Zaten X, donanımdan bağımsız ve tamamen ağda hizmet verebilecek şekilde tasarlanmıştı. MIT yönetiminde ve Bob Scheifler liderliğinde geliştirilen X sunucusunun üstün olduğu ağ imkanları 90’lı yıllarda çoğunlukla kullanılmamaya başlandı. Ayrıca, X’in çok çeşitli donanımlara Linux ortamında nasıl erişim sağlayacağı da önemli bir sorun haline gelmişti. Bu, GNU/Linux dünyası için üzüntü vericiydi. Bu gelişmelere yönelik olarak, 2007 yılında Thomas Hellstrom, Eric Anholt ve Dave Airlie tarafından geliştirilen TTM (Translation Table Maps) adını verilen bir önbellekleme sistemi kullanılmaya başlandı. Böylelikle uygulamalar grafik verilerin işlenmesi için beklemek zorunda kalmayacak ve hızlanacaklardı.
Continue Reading →
Bu, kuşkusuz, GNU/Linux çevvrelerinde memnunlukla karşılandı. Sonuç olarak, tüm Linux grafik sürücülerinin kullanabileceği bir bellek yönetim sistemi kullanılabilir olmuştu. Ancak, açık kaynak kodlu Linux grafik sürücülerinin basit API’lere ihtiyaç duymasına karşılık; TTM çok büyük bir kod yığınıydı. Buna ilişkin olarak, 2008 yılında Reenter Keith Packard ve Eric Anholt’un da yardımıyla TTM için yeni bir API yazıldı. GEM (Graphics Execution Manager) adı verilen bu yapı; mevcut Kernel fonksiyonlarını kullanacak şekilde değiştirilip küçültülmüştü. Ancak asıl sorun; OpenGL, Qt ve Gtk+ gibi büyük boyutlu kütüphaneler ile kernel arasındaki ilişkide X’in modern grafik ihtiyaçlarını karşılayacak durumda olmadığını gösteriyordu. Bu aşamada, bir yazılım mühendisi olan AIGLX’in yazarı Kristian Høgsberg, grafik çıktılarının doğrudan Kernel’e gönderileceği, uygulamaların doğrudan GPU’ya ulaşabileceği bir tasarıma girişmişti. Kısa sürede temel kütüphaneleri yazmaya başlayan ve çok kısa bir süre içinde, az çok çalışan bir sunucu geliştirmeyi başaran Høgsberg’in X sunucusuna hiçbir bağımlılığı olmayan bir son işlem API’si kullanan yazılımının adı: Wayland idi. Konu, phoronix.com‘un haberi ile duyuruldu. Henüz çok taze bir proje olan Wayland’ın kaynak kodları da internette yerini aldı. Wayland, küçük gömülü sistemler, cep telefonları ya da küçük oyuncaklarda dahi çalışabilecek kadar hafif biçimde tasarlanıyordu. Høgsberg, geriye dönük uyumluluğu sağlamak için X sunucusunun Wayland’ın bir istemcisi konumunda çalışabilmesine olanak sağlamıştı. Wayland günümüzde Kernel’de bulunan GEM, evdev (input drivers) ve kms (kernel mode switching) teknolojilerini ve DRI2 (Direct Rendering Infrastructure) kullanıyor. Intel ve RedHat tarafından desteklenen bu yeni teknoloji, X için çözülmesi zor görünen pek çok geleneksel sorunu çözmeye yaklaşmış görünüyor. Intel, sürücülerinin Wayland ile daha performanslı çalışmasını sağlamak için projeye, Wayland geliştiricilerini kiralayacak kadar büyük destek sunuyor. Wayland 1.13 edinmek için aşağıdaki linklerden yararlanabilirsiniz.
Google’ın Android mobil işletim sistemi için gayri resmi bir girişim olan, Intel ve AMD x86 işlemciler tarafından desteklen ve netbook ve dizüstü bilgisayarlar da dahil olmak üzere, popüler cihazlar üzerinde çalışan Android-x86’nın üçüncü kararlı sürümü 6.0-r3, Android-x86 geliştiricileri tarafından duyuruldu. Android-x86 projesinin, 6.0-r3 sürümünü duyurmaktan mutluluk duyduğu belirtilirken; 6.0-r2 sürümünden bu yana CD/DVD’nin otomatik olarak mount edilmesi, QEMU’da Android-x86 uygulamasını başlatmak için bir qemu-android betiği, Mesa 17.0.4 gibi yeniliklerle gelen sürüm, 4.4.62 Linux çekirdeği üzerine yapılandırılmış bulunuyor. Kod adı Marshmallow olan 6.0 serisinin yeni sürümü, eski BIOS ya da yeni UEFI önyükleme desteğiyle geliyor. UEFI desteği ile gelen sistemi NTFS ve FAT32 dosya sistemlerine yüklemek de mümkün. Android-x86 6.0-r3 hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için sürüm duyurusunu inceleyebilirsiniz.
Wayland protokolü ve Weston görüntü yöneticisi (compositor) olmak üzere iki ana kısımdan oluşan 
Wayland protokolü ve Weston görüntü yöneticisi (compositor) olmak üzere iki ana kısımdan oluşan 
Sürüm adayı 
